Vrijdag 13 oktober 2023 – De Middeleeuwse Wereld in het Middeleeuwse Universum

Illustratie van rond het jaar 1000 van een zgn. "Nocturlabium", een instrument waarmee je 's nachts aan de hand van de positie van een bepaalde ster kunt zien hoe laat het is. En ja, Er zit een gat in het perkament.
Image taken from St. Gallen Stiftsbibliothek Cod. Sang. 18 Parchment · 194 pp / Source: e-codices.unifr.ch/ Copyright: CCv4

Titel: De Middeleeuwse Wereld in het Middeleeuwse Universum
Speker: Dr. Rutger Kramer

Niet alleen nu, maar ook tijdens de middeleeuwen was er een enorme interesse in de sterrenhemel, de planeten en de plek van de aarde in het heelal. Sterrenkundigen van toen probeerde met de beperkte middelen van hun tijd te begrijpen hoe hemel en aarde in het universum pasten. Daar kwam natuurlijk een hoop religie bij kijken, maar dat betekende niet dat ze niet óók allerhande inventieve manieren bedachten om uit te vogelen hoe de vork in de steel zat.

Veel mensen denken dat de Middeleeuwen een tijd was zonder veel wetenschappelijk onderzoek. Dat er kennis verloren was gegaan, en dat men niet meer de behoefte had om op ontdekking te gaan. Toch is dat te kort door de bocht. Wetenschap stond niet stil. Om te laten zien hoe dat werkte, nemen we jullie mee op een reis naar de vroege Middeleeuwen, waar we een kijkje gaan nemen in het Hof van Karel de Grote. Dat was immers dé plek waar je als astronoom (of wetenschapper in het algemeen) moest zijn.

Dr. Rutger Kramer is als assistent professor Middeleeuwse Geschiedenis verbonden aan het Centrum voor Middeleeuwse Studies van de Universiteit van Utrecht. Hij komt langs om een tipje van de sluier op te lichten over sterrenkunde, kosmologie en wereldbeeld in de vroege Middeleeuwen. Hoe dacht men voor het jaar 1000 over sterrenkunde? Wat wisten ze allemaal, en wat wisten ze nog allemaal niet? Wat voor onderzoek deden ze in de middeleeuwen en welke inventieve methodes hadden ze om toch, zonder de techniek van nu, tot zinnige antwoorden te komen over de natuur, de wereld, en het heelal.