8 Juni: Een zeldezame venusovergang

Zeldzaam

Op dinsdag 8 juni 2004 doet zich een zeldzaam verschijnsel voor: de planeet Venus schuift precies voor de zon langs. Een mini-zonsverduistering dus, niet door de maan, maar door Venus. En het mooie is dat deze venusovergang van begin tot eind vanuit Nederland zichtbaar is! Overgangen van Venus zijn zeer zeldzaam. De vorige venusovergangen die door mensen zijn waargenomen vonden plaats in 1639, 1761, 1769, 1874 en 1882. Omdat de laatste keer dat een venusovergang zichtbaar was al weer meer dan honderdentwintig jaar geleden was, leeft er vandaag de dag waarschijnlijk niemand meer op aarde die ooit een venusovergang gezien heeft.

De volgende keer dat Venus over de zonneschijf trekt is op 6 juni 2012. Daarna zullen we weer honderdenvijf jaar moeten wachten alvorens Venus opnieuw voor de zon langs beweegt.

Gegevens

In de vroege morgen van de achtste juni 2004, even voor half acht, begint de langverwachte overgang van Venus. Het planeetschijfje raakt de zonneschijf dan aan de linker kant. De zon staat nog laag aan de hemel (ongeveer 18° hoog). Het zwarte silhouet van Venus komt steeds verder op de zonneschijf en om even voor half elf zijn de middelpunten van de zon en Venus het minst van elkaar verwijderd. De overgang is dan op de helft. Het zal een merkwaardig gezicht zijn om een planeet ter grootte van de aarde als een nietige donkere stip tegen het stralende oppervlak van de zon te kunnen waarnemen! Tegen half twee 's middags schuift Venus weer rechtsonder van de zonneschijf af.

Bij het begin van de overgang raakt Venus eerst de zonsrand aan de buitenkant. Enige tijd later vindt het tweede contact plaats. Venus is dan zover voor de zon geschoven dat ze de zonsrand aan de binnenzijde raakt. Tegen het einde van de overgang raakt Venus eerst de binnenzijde van de zonneschijf. Als Venus daarna de zonsrand aan de buitenzijde raakt, is de overgang voorbij. De precieze tijdstippen voor beide rakingen bij intrede en uittrede in Nederland (5° O en 52° N) zijn:

* Tijden geldig voor midden Nederland (Utrecht) Op andere plaatsen kunnen de tijden enkele minuten afwiijken (Tijden in MEZT).

Waarnemen

Waarnemen van de venusovergang kan al met het blote oog. Gebruik daarvoor het een eclipsbrilletje als u dat nog over heeft van de zonsverduistering van 1999. Of bestel er aan bij stichting de koepel.

Als u een verrekijker heeft kut u de zon ook projecteren. Hierdoor kan de zon veilig worden waargenomen.
Zie voor een uitleg over het projecteren van de zon de uitleg bij het onderwerp zon.

Meer informatie

Op de website van de KNVWS is in de kalender een lijst met links naar informatie over de Venusovergang opgenomen.