Lichtjaar

Eén lichtjaar is de afstand die het licht in één jaar aflegt. Je wilt zeker ook wel weten hoeveel kilometer een lichtjaar is. Wel, het licht heeft een snelheid van 300.000 km/sec. In één seconde legt het licht dus 300.000 kilometer af. In één minuut dus 60 x 300.000 = 18 miljoen kilometer. In één uur 60 x 18 miljoen = 1080 miljoen kilometer. In één dag 24 x 1080 miljoen kilometer = ongeveer 26.000 miljoen kilometer. Dat is 26 miljard kilometer. Per jaar legt het licht 365 x 26 miljard = 9500 miljard kilometer af. Ofwel 9,5 biljoen kilometer.

Dat schrijven we zo: 9.500.000.000.000! Als een raket zó hard zou gaan, zou hij in één jaar 250 miljoen keer om de aarde kunnen vliegen. Of 13 miljoen keer heen en terug naar de maan. Of nog haast 1000 keer heen en terug naar Pluto! De dichtstbijzijnde ster, Proxima Centauri, staat op een af stand van 4,3 lichtjaar. Het licht heeft dus meer dan vier jaar nodig om van die ster naar de aarde te komen! De Andromedanevel, een naaste buur van ons melkwegstelsel, staat op 2,2 miljoen lichtjaar afstand; het licht dat we van dat stelsel ontvangen, vertrok dus 2,2 miljoen jaar geleden.

Sterrenkundigen werken vaak met een andere afstandsmaat. Dat is de parsec, vaak afgekort tot pc. Eén parsec is gelijk aan 3,26 lichtjaar. Proxima Centauri staat dus op een afstand van 4,3 : 3,26 = 1,32 parsec en de Andromedanevel op 2,2 miljoen gedeeld door 3,26 = 675.000 parsec. Het voordeel van de parsec boven het lichtjaar is dat het een eenheid is waar gemakkelijk voorvoegsels voor geplaatst kunnen worden. Zo kennen we ook nog de kiloparsec. Het voorvoegsel kilo betekent duizend. Eén kilometer is immers duizend meter. Zo is één kiloparsec gelijk aan duizend parsec (dus aan 3260 lichtjaar). Tenslotte kennen we nog de megaparsec. Het voorvoegsel mega betekent miljoen. Eén megaparsec is dus gelijk aan één miljoen parsec en komt overeen met 3.260.000 lichtjaar. Afstanden tot andere sterrenstelsels worden soms in megaparsec opgegeven. Een kiloparsec wordt vaak afgekort tot kpc en een megaparsec tot Mpc. Zoals eerder vermeld staat de Andromedanevel op een afstand van 675.000 parsec. Dat is 675 kpc ofwel 0,675 Mpc.

Bij het trefwoord parallax kun je lezen waar het woord parsec vandaan komt.