Johannes Kepler

Johannes Kepler

De Duitse sterrekundige Johannes Kepler leefde van 1571 tot 1630. Hij was een ijverig voorvechter van het heliocentrische wereldbeeld. Dat is het wereldbeeld waarin de zon (in het Grieks «helios») in het centrum van het zonnestelsel staat en de planeten om de zon bewegen.

In 1596, op betrekkelijk jonge leeftijd, publiceerde hij zijn boek «Prodromus dissertationum Cosmopraphicarum contines Mysterium Cosmographicum». Door dit boek kregen veel Europese astronomen voor hem belangstelling en speciaal de Deense sterrenkundige Tycho Brahe (1546-1601) die zijn leven gewijd had aan het doen van nauwkeurige waarnemingen.

Kepler was overtuigd van het bestaan van een mathematische (= wiskundige) harmonie in het planetenstelsel. De Schepper had zich, naar zijn volle overtuiging, laten leiden door wiskundige wetmatigheden. Het was de taak van de mathematicus astronoom deze wetmatigheden te doorgronden.

Op verzoek van Tycho Brahe reisde hij in het jaar 1600 naar Praag om zijn assistent te worden. Om godsdienstige redenen was Tycho Brahe uitgeweken naar Praag. Niet lang na Keplers' aankomst in Praag overleed Brahe in 1601. Na diens dood werd Kepler tot zijn opvolger en keizerlijk wiskundige benoemd en kreeg hij de zorg opgedragen voor de wetenschappelijke nalatenschap van Brahe.

Dankzij de nauwkeurige waarnemingen van Tycho Brahe was Kepler in staat drie wetten op te stellen. Wetten die later wereldberoemd zouden worden.

Hij bewerkte Marswaarnemingen van Tycho, waarbij hij een nieuwe methode ontwikkelde die hem tot de eerste naar hem genoemde wetten voerde, te weten:

Een planeet beschrijft een ellips om de zon, die zich in een der brandpunten van deze ellips bevindt.
De voerstraal (dat is een denkbeeldige lijn tussen het middelpunt van de zon en dat van een planeet) van de zon naar de planeet beschrijft in gelijke tijden gelijke oppervlakken.

Dit onderzoek publiceerde hij in zijn «Astronomia nova» dat in 1609 verscheen. Vóór deze publicatie vertraagd verscheen had hij twee werken gepubliceerd; een op het gebied van de optica en een over een nova «De stella nova in pede Serpen tiarii» die in 1606 verschenen was.

Van 1612 tot 1626 woonde Kepler in Linz. Hij was daar ge westelijk mathematicus. In Linz schreef hij in 1618 onder meer «Epitome astronomae Copernicanae» (over de Copernicaanse) astronomie), en in 1619 «Harmonice mundi», een te Graz begon nen werk over de harmonie in het planetenstelsel. In dit werk werd ook de derde naar hem genoemde wet uitgesproken:

De derde machten van de halve grote assen van de banen der planeten (wij zeggen gewoon de gemiddelde afstand van de aarde tot de zon in astronomische eenheden verhouden zich als de kwadraten van hun omlooptijden in jaren.

In 1626 verhuisde Kepler naar Ulm waar hij zijn astronomische tafels liet drukken die in 1627 verschenen onder de titel «Tabulae Rudolphinae». In 1630 reisde hij naar Regensburg om aan te dringen op betaling van zijn grote tegoeden op keizerlijke kas, doch hij overleed daar kort na zijn aan komst.