Elektron

Een elektron is een zéér klein, negatief geladen deeltje.

De massa is slechts 0,000 000 000 000 000 000 000 000 000 913 gram. Het elektron is één van de bouwstenen van de atomen.

Een atoom bestaat uit een kern en een aantal elektronen. De kern heeft een positieve elektrische lading. De elektronen zijn negatief geladen. Ze bewegen rond de kern met vreselijk grote snelheden: enkele duizenden kilometers per seconde! Ze bewegen zó snel, dat het lijkt alsof ze overal tegelijk zijn. Atomen lijken daardoor min of meer veerkrachtige bolletjes. Omdat de banen van de elektronen zo ontzettend klein zijn, draaien ze in één seconde vreselijk vaak rond de kern van het atoom. Maar liefst 7 000 000 000 000 000 (zeven biljard) keer. In één miljoenste seconde maakt het elektron toch nog altijd zevenduizendmiljoen rondjes! Verschillende atomen hebben een verschillend aantal elektronen. Hoe meer deeltjes er in de kern zitten, hoe meer elektronen het atoom heeft. Een waterstofatoom heeft maar één elektron. Een zuurstofatoom heeft er acht. Een ijzeratoom heeft er 26. De elektronen bewegen niet allemaal op dezelfde afstand van de atoomkern. De banen, die voor de elektronen mogelijk zijn, worden elektronen schillen genoemd. Meestal hebben we het gewoon over schillen. De schillen worden aangeduid met een letter. Het dichtst bij de kern is de K-schil. Het elektron van het waterstofstoom bevindt zich in deze K-schil.

Heliumatomen hebben twee elektronen. Die zitten beide in de K-schil. Maar meer dan twee elektronen passen er niet in deze schil. Hij is vol. Een lithiumatoom heeft drie atomen. Twee ervan zitten er in de K-schil. De derde in de L-schil. Die schil heeft een grotere afstand tot de kern. Er kunnen in totaal acht elektronen in de L-schil.

Zuurstof heeft acht elektronen. Twee ervan zitten in de K-schil. De L-schil heeft er dus maar zes. Hij is bij zuurstof nog niet helemaal vol.

De volgende schil, de M-schil, kan op zijn hoogst 18 elektronen bevatten. IJzer bijvoorbeeld heeft twee elek tronen in de K-schil, acht in de L-schil, veertien in de M-schil en nog eens twee in de N-schil. Je ziet: er kunnen al elektronen in de N-schil zitten als de M-schil nog niet helemaal vol is.

Verschillende atomen hebben verschillende scheikundige eigenschappen. Soms lijken die eigenschappen wel veel op elkaar. Het gaat dan om atomen met eenzelfde aantal elek tronen in de buitenste schil. Zilver- en goudatomen bijvoor beeld hebben allebei één elektron in de buitenste schil.

Het zijn allebei edelmetalen. Hun scheikundige eigenschappen lijken veel op elkaar.

Soms verhuist een elektron voor een tijdje van de ene schil naar de andere. Het elektron van het waterstofatoom kan bijvoorbeeld van de K-schil naar de L-schil of de M-schil springen. Hij moet daar wel een duwtje voor krijgen. Dat gebeurt, als er licht op het atoom valt. Het elektron gebruikt een beetje lichtenergie om naar een andere schil te springen. Als hij daar is aangekomen, zal hij vrij snel weer terugvallen naar de vertrouwde K-schil. Bij dat terugvallen komt wat energie vrij. Het waterstofatoom zendt dan straling uit. Zo kunnen atomen licht opnemen (absorberen) of uitstralen (emitteren).

Kijk voor meer informatie ook eens bij het trefwoord atomen!