Dag

De aarde draait om zijn as. Hierdoor lijkt het alsof alle sterren bewegen. Ze komen in het oosten op. In het zuiden bereiken ze hun hoogste stand. In het westen verdwijnen ze weer onder de horizon. We noemen dit de dagelijkse beweging van de sterren.

Eén ster is eigenwijs. Hij lijkt stil te staan. Dat is de Poolster. Dat komt omdat de Poolster bijna precies boven de noordpool van de aarde staat. Met een voorbeeld willen we deze dagelijkse beweging duidelijk maken. Je hebt vast wel eens in een draaimolen gezeten. Als de draaimolen ronddraait lijken alle toeschouwers te bewegen. Hoe sneller de draai molen draait, hoe sneller de toeschouwers bewegen. In werke lijkheid bewegen natuurlijk niet de mensen. Je beweegt zelf.

Nadat je één keer helemaal rond bent gedraaid zie je dezelfde toeschouwers weer.

De draaimolen stelt de aarde voor. De mensen zijn de sterren.

De aarde draait in 24 uur één keer om zijn as. Hierdoor lijkt het net alsof alle sterren bewegen. Net zoals de mensen bij de draaimolen. Nadat de aarde één keer is rond gedraaid, zie je weer dezelfde sterren.

Eén ster blijft stil staan. Dat is de Poolster. Als je in een draaimolen zit moet je ook eens naar de wolken kijken.

Je zult zien dat één wolk niet meedraait. Die wolk staat recht boven de draaimolen. Alle andere wolken lijken om die ene wolk te bewegen. De Poolster staat recht boven de aarde. Alle andere sterren lijken om de Poolster te bewegen.

In het dagelijks leven noemen we de tijd die de aarde nodig heeft om, vanaf de zon gezien, één keer om zijn as te draaien een dag. Staat de zon in het zuiden, dan duurt het precies één ware zonne-dag voordat hij opnieuw in het zuiden staat.

De zon is net een klok. Hij geeft de ware zonne-tijd aan. Die tijd kun je aflezen van een zonnewijzer. De ware zonne-dag duurt niet altijd precies even lang. De ene keer lijkt de zon wat sneller te bewegen dan de andere keer. Dat ligt echter niet aan de zon, maar aan de aarde. De afstand van de aarde tot de zon verandert in de loop van een jaar. Hier door is de snelheid van de aarde om de zon niet altijd even groot. Zo komt het, dat de zon wat onregelmatig aan de hemel beweegt. Het is haast onmogelijk een klok te bouwen die de ware zonnetijd aangeeft. Soms zou de klok sneller moeten lopen. Dan weer langzamer. Zo'n ware zonnetijd-klok is trouwens ook niet handig. De ene keer zou een uur korter duren dan de andere keer.

Onze klokken lopen netjes regelmatig. Ze geven middelbare zonnetijd aan. Soms lopen ze wat vóór op de echte zon. Soms een beetje achter. Maar dat is niet zo erg. Nu duurt een uur tenminste altijd even lang. Je zou kunnen zeggen dat er een middelbare zon is, die altijd even snel beweegt. Die middel bare zon geeft de middelbare zonnetijd aan. Als hij in het zuiden staat, duurt het precies één middelbare zonnedagvoordat hij opnieuw in het zuiden staat. Natuurlijk bestaat de middelbare zon niet echt! Het verschil tussen ware zonnetijd en middelbare zonnetijd heet tijdsvereffening. Die bedraagt nooit meer dan ongeveer 16 minuten. De middelbare zonnedag duurt even lang als het burgerlijk etmaal. Dat is de dag, die we in het dagelijks