Buiging

Een afwijking van de rechte weg van lichtstralen noemen we buiging. Het licht wordt gebogen aan de randen van voorwerpen.

Hierdoor waaieren de lichtstralen wat uiteen. Je kunt dit zelf makkelijk vaststellen. Neem maar een stuk karton en prik er een gaatje in. Houd het stuk karton nu in de zon op pakweg een meter van de muur. Op de muur zie je geen lichtpuntje, maar een klein vlekje. Dat vlekje is veel groter dan het gaatje in het karton waar het licht doorheen komt. In het midden is het vlekje het helderst. Naar de rand toe wordt het steeds zwakker.

Buiging treedt ook op in een kijker. De lichtstralen worden aan de rand van de lens een beetje gebogen. Hierdoor zie je een ster niet helemaal scherp. Bovendien verschijnen rond de ster een aantal ringen. Deze buigingsringen zijn bij heldere sterren altijd gekleurd. Hoe ze precies ontstaan is moeilijk uit te leggen. Het heeft te maken met de eigen schappen van licht.

Buigingsringen zie je het beste in kijkers met zeer goede lenzen. Maar hoe groter de lens, hoe minder last je er van hebt. Ook bij een zwakke vergroting heb je niet zo veel last van buigingsringen. Maar ga je meer vergroten, dan wordt het buigingsbeeldje steeds groter. Nog sterker vergroten is zinloos. Je krijgt dan alleen maar meer last van de buigings fouten.

Zo heeft iedere kijker een maximale bruikbare vergroting. We zeggen, dat de kijker bij die vergroting buigingsbegrensd is. Een kleinere lens laat bij dezelfde vergroting een groter buigingsbeeldje zien. Daarom geldt: hoe kleiner de lens van een kijker, hoe kleiner de maximale bruikbare vergroting.

In de tabel op de volgende bladzijde zie je wat de maximale bruikbare vergroting is voor enkele kijkers. Je ziet dat deze ongeveer 1½ keer zo groot is als de middellijn van de lens in millimeters. De JWG-kijker heeft een lens met een middellijn van 60 millimeter. Deze kijker is daarom bij een vergroting van 90 keer (1½ x 60) buigingsbegrensd.

Bij een minder goede lens heb je veel meer last van andere beeldfouten. Van buiging merk je dan haast niets.