Sterrenkunde.nl Sterrenkunde in Nederland
Sterrenkunde.nl wordt verzorgd door de JongerenWerkGroep voor Sterrenkunde
Maan
Huidige maanfase

Superclusters


Al heel lang weten de sterrenkundigen dat sterrenstelsels in groepen voorkomen. Dergelijke groepen sterrenstelsels worden clusters genoemd. De bekendste cluster is de Lokale Groep.

waartoe ook ons Melkwegstelsel behoort. De Lokale Groep telt enkele tientallen leden waarvan het Melkwegstelsel net niet het grootste stelsel is. Ze neemt wel een goede tweede plaats in. De «grote broer» van ons Melkwegstelsel is de Andromedanevel (ook wel aangeduid als M 31 of NGC 224) die op een afstand staat van 2,2 miljoen lichtjaar. De Andromedanevel lijkt heel veel op ons Melkwegstelsel, maar ze is een slag groter en telt minstens anderhalf keer zoveel sterren.

Nog niet zo heel lang geleden zijn in het heelal super clusters ontdekt. Dat zijn langgerekte slierten van vele miljoenen sterrenstelsels. Zelf bestaan die weer uit kleinere clusters en groepen. Superclusters zijn de grootste structuren die in het heelal voorkomen. De grootste superclusters hebben een lengte van meer dan een half miljard lichtjaar. Nog grotere structuren kunnen niet voorkomen, omdat het heelal daarvoor niet lang genoeg bestaat. Er is gewoon nog niet vol doende tijd verstreken voor de vorming van «megaclusters».

De Lokale Groep, en dus ook het Melkwegstelsel, maakt deel uit van zo'n supercluster. We bevinden ons in een langgerekte supercluster die door de astronomen de Lokale Supercluster wordt genoemd. De tienduizenden sterrenstelsels in de Lokale Supercluster vormen de directe woonomgeving van ons Melkweg stelsel en staat naar astronomische maatstaven betrekkelijk dichtbij. Toch vormt de Lokale Supercluster slechts een onbetekenend stukje van het ingewikkelde kosmische web van sterrenstelsels. Aan één kant van de Lokale Supercluster bevindt zich een geweldige concentratie van sterrenstelsels met een doorsnede van driehonderd miljoen lichtjaar. Deze supercluster wordt de Grote Aantrekker genoemd. Een hele toepasselijke naam, want door de aantrekkingskracht van de Grote Aantrekker worden de leden van de Lokale Supercluster in één bepaalde richting getrokken. Alle stelsels bewegen met een snelheid van duizend kilometer per seconde in de richting van het sterrenbeeld Centaurus. De massa van de Grote Aantrekker is even groot als de massa van een half miljoen sterrenstelsels. De afstand tot de Grote Aantrekker bedraagt zo'n 150 miljoen lichtjaar. Sterrenstelsels aan de andere kant van de Grote Aantrekker, bewegen juist in tegenovergestelde richting.

In tegenovergestelde richting van de Grote Aantrekker staat een andere supercluster. Dat is de Perseus-Piscus-super cluster die een totale lengte heeft van ongeveer een half miljard lichtjaar! Tussen die geweldenaren is de Lokale Supercluster slechts een onopvallende structuur.

De kern van de Lokale Supercluster wordt gevormd door de Virgocluster, op een kleine zestigmiljoen lichtjaar afstand van de Lokale Groep. De Virgocluster bestaat uit enkele duizenden sterrenstelsels, waarvan het elliptische stelsel M 87 de grootste is. Bovendien staan de stelsels in deze grote cluster gemiddeld veel dichter bij elkaar dan die aan de randen van de Lokale Supercluster. Die randen worden gevormd door verschillende kleinere clusters en groepen van sterrenstelsels, die allemaal genoemd zijn naar het sterrenbeeld waarin ze, gezien vanaf de aarde, staan: de Ursa Major-cluster, de Coma-cluster, de Centaurus-cluster, de Hercules-cluster, de Sculptor-cluster, enzovoort.


Terug naar de woordenlijst

...
Partnersites
De Jongenenwerkgroep voor Sterrenkunde. Vereniging voor 8 t/m 20 jarige met sterrenkunde als hobby.
Sterrenkijker.nl geeft informatie over sterrenkijker, telescopen, verrekijkers, enz.
Informatie over alle sterrenbeelden.
Pagina over deepskyobjecten
Prachtige site over zonsverduisteringen
De Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde. Al meer dan 100 jaar het centrum voor amateursterrenkunde.
Www.astronomie.nl. Verzorgd door de Nederlandse Onderzoeksschool voor Astronomie
Stichting UniVersum is een stichting ter promotie van de (amateur)sterrenkunde. Zij is o.a. uitgeefster van veel sterrenkundig materiaal
Zenit is het sterrenkundig tijdschrift voor de amateurastronoom
Veel sterrenkundige nieuwtjes vind je hier.
Veel sterrenkundige info.
Universiteit Utrecht, faculteit Natuur & Sterrenkunde Valid XHTML 1.0! Valid CSS!