Lokale Groep

Sterrenstelsels staan in het heelal vaak in groepen bij elkaar. Zo'n groep van sterrenstelsels noemen we een cluster.

Ook ons eigen Melkwegstelsel behoort tot zo'n cluster. De cluster waar het Melkwegstelsel toe behoort noemen we de Lokale Groep. Deze Lokale Groep bestaat uit enkele tientallen sterrenstelsels. Het grootste stelsel van de Lokale Groep is de Andromedanevel. Dan volgt ons eigen Melkwegstelsel met op de derde plaats M 33 in het sterrenbeeld Driehoek. Deze drie stelsels zijn de enige spiraalstelsels in de Lokale Groep die in totaal uit zo'n dertig stelsels bestaat. De meeste daarvan zijn ellipsvormig.

Hieronder vind je een overzicht van de meeste leden van de Lokale Groep. Achter de naam of aan duiding vind je het type. De kleine letter d voor de elliptische stelsels geeft aan dat het een dwergstelsel betreft. Zoals je kunt zien zijn alle elliptische stelsels in de Lokale Groep dwergstelsels. In de derde kolom vind je de grootste middellijn (doorsnede van de lange as). Die wordt gegeven in kiloparsec. Eén kiloparsec (afgekort kpc) is 1000 parsec = 3260 lichtjaar. In de vierde en laatste kolom staat de absolute visuele magnitude. Dat is een maat voor de lichtkracht van het stelsel. Denk erom dat een ver schil van 5 magnituden een factor 100 in lichtkracht betekent, en een verschil van 10 magnituden zelfs een factor 100 x 100 = 10.000 keer! Zo straalt de Andromedanevel (M = -21,a) dus ruim 10.000 keer meer licht uit dan het Leo I-stelsel (M = -11).

Naam of aanduiding type middellijn afstand Mv in kpc in kpc Sagittarius-stelsel dE? 3 24,5 ? Grote Magellaense Wolk Irr I 7 52 -18,7 Kleine Magellaense Wolk Irr I 3 53 -16,7 Draco-stelsel dE2 1 67 - 8,5 Ursa Minor-stelsel dE4 2,4 67 - 9 Sculptor-stelsel dE3 2,4 85 -12 Ursa Major-stelsel dE 120? Fornax-stelsel dE3 1,6 170 -13,5 Leo I-stelsel dE4 2 230 -11 Leo II-stelsel dE1 1,3 230 - 9,5 NGC 6822 Irr I 2,1 560 -15,6 NGC 205 (begeleider M 31) dE5 4,2 640 -16,3 IC 1613 Irr I 3 700 -14,8 M 32 (begeleider M 31) dE2 2 660 -16,3 NGC 147 (begeleider M 31) dE5 2,4 660 -14,8 NGC 185 (begeleider M 31) dE3 2,8 660 -15,2 Andromedanevel (M 31) Sb 50 650 -21,2 NGC 598 (M 33) Sc 14 720 -18,8 Wolf-Lundmarkstelsel Irr 5,5 870? -13,7 Sextant A Irr I 4,1 1000? -13 Leo A Irr 3,1 1100? -18,1 IC 10 Irr I 1,3 1260? -17,3
Van enkele stelsels, zoals de laatste drie, is het nog niet zeker of ze inderdaad tot de Lokale Groep behoren. Daarnaast zijn enkele dwergstelsels niet in de lijst opgenomen die misschien wel tot de Lokale Groep behoren.

Tot 1994 was men er van overtuigd dat de beide Magellaense Wolken de dichtstbijzijnde sterrenstelsels waren. Maar die eer wordt sinds zijn ontdekking in 1994 opgeëist door een zwak elliptisch dwergstelsel in het sterrenbeeld Boogschutter.

Het stelsel is slechts 80.000 lichtjaar van ons verwijderd.

Het bevindt zich dus op 50.000 lichtjaar van het centrum van ons Melkwegstelsel. Het stelsel is door de werking van de zwaartekracht van ons Melkwegstelsel uitgetrokken tot een lengte van 10.000 lichtjaar. Dat is langer dan normaal voor een dwergstelsel. Waarschijnlijk zal het op termijn geheel door ons Melkwegstelsel worden opgeslokt. Dat dit dwerg stelsel pas zo laat is ontdekt komt doordat het van ons uit gezien vrijwel precies in de richting van het melkwegcentrum ligt en daardoor aan het zicht wordt onttrokken.

Lees ook het verhaal bij sterrenstelsels!